Not Just Passing Through / wernisaż

Dwie sale. Dwie opowieści. Jeden puls drogi.

Wydarzenie Not Just Passing Through łączy dwie odmienne, lecz wzajemnie rezonujące perspektywy artystyczne. Obie wystawy — choć prezentowane osobno, w dwóch sąsiadujących przestrzeniach — tworzą wspólną narrację o ruchu, miejscu i czasie. O przechodzeniu i zatrzymywaniu się. O sposobach rozumienia przestrzeni, która nas otacza i która nas kształtuje.
W jednej sali oglądamy prace młodych twórców, którzy na niespełna trzy tygodnie opuścili swój codzienny rytm, by wejść w puls Budapesztu. Nie byli tu gośćmi przemykającymi przez miasto — ich obecność była świadoma, uważna, zanurzona w lokalności. Dialog z przestrzenią wzbogaciły krótkie wyprawy do Austrii, Czech, Słowacji i Rumunii, które otworzyły przed nimi perspektywę nie jednego miasta, lecz całej geografii przejścia: miejsc granicznych, ruchliwych, wieloznacznych.
Powstałe prace nie są dokumentacją podróży, lecz świadectwem procesu: fragmentami emocji, intuicji, pytań i mikroobserwacji, które narodziły się w ruchu — między miejscami, między rozmowami, między chwilami samotności a wspólnoty. To sztuka w stanie stawania się, opowieść o podróży zarówno zewnętrznej, jak i wewnętrznej.
Kolejna sala wprowadza zupełnie inną dynamikę — jest przestrzenią konfrontacji dwóch dojrzałych artystycznych postaw, Marii Broniewicz i Maksyma Ostrowskiego. To tu wspólne wątki całego wydarzenia — droga, miejsce, czas — zyskują analityczną ostrość i filozoficzną głębię.

Droga / Broniewicz — przestrzeń niechciana, lecz znacząca

Broniewicz kieruje uwagę na przestrzenie, które na ogół staramy się jak najszybciej pokonać: autostrady, obwodnice, peryferia, fragmenty infrastruktury. To miejsca pozornie puste, tymczasowe, naznaczone użytkowością i powtarzalnością, które badacz hipernowoczesności Marc Auge określił mianem „nie-miejsc”. W ujęciu Broniewicz stają się symbolami przymusu przejścia, przestrzeniami, w których obecność człowieka jest zawsze w napięciu z funkcją miejsca. Droga oznacza tu nie wolność, lecz dystans – nie cel, lecz konieczność.
W pracach Broniewicz te „nie-ludzkie” przestrzenie odsłaniają swój ciężar: są metaforami wykluczenia, nieprzynależności, stanów przejściowych, wykorzenienia. Nie da się tam zamieszkać, a jednocześnie wiele mówią o naszym współczesnym doświadczeniu.

Miasto / Ostrowski — konstrukcja sensu i próba oswojenia

Ostrowski kieruje spojrzenie ku miastu jako strukturze, która domaga się zrozumienia. Interesują go geometryczne bryły, dominanta formy, osiowość i proporcje — elementy tworzące aksjologię przestrzeni miejskiej, jej wewnętrzny porządek.
Ostrowski nie tylko obserwuje miasto — on je analizuje, rekonstruuje, interpretuje. W jego pracach miasto jawi się jako przestrzeń potencjalnie oswojona, możliwa do „zamieszkania” w sensie symbolicznym. To przeciwieństwo drogi: miejsce, które nie przemija, lecz buduje tożsamość.

Oś Droga–Miasto jako rdzeń interpretacyjny

Zestawienie Broniewicz i Ostrowskiego tworzy wyjątkowe pole napięcia. Droga – ulotna, przejściowa, do pokonania jak najszybciej. Miasto – stabilne, konstruktywne, nadające znaczenia. Ich prace nie są jedynie prezentacją dwóch osobnych wizji; razem tworzą esencję doświadczenia przestrzeni, w którym każdy z nas funkcjonuje: pomiędzy ruchem a zatrzymaniem, pomiędzy tym, od czego uciekamy, a tym ku czemu zmierzamy.
Gdzie zaczynają się peryferia, a gdzie centrum? Co jest jedynie przelotnym fragmentem drogi, a co staje się miejscem?

Wspólna narracja — spotkanie w połowie drogi

Choć obie sale różnią się nastrojem, tematem i językiem wizualnym, ich opowieści spotykają się w jednym punkcie: w analizie przejścia jako doświadczenia formującego.
W jednej sali podróż jest intuicją, poszukiwaniem, wrażliwością. W drugiej — narzędziem analizy, krytycznej obserwacji, definiowania relacji człowieka z miejscem.
Wydarzenie Not Just Passing Through staje się dzięki temu nie tylko prezentacją dwóch wystaw, lecz jedną, wielogłosową refleksją o tym, jak naprawdę doświadczamy przestrzeni — jak patrzymy na miejsca, w których nie chcemy zostać, i na te, które próbujemy oswoić; jak poruszamy się między ruchem a zakorzenieniem.
To opowieść o przechodzeniu, które staje się formą obecności.

Artyści: Maria Broniewicz + Maksym Ostrowski oraz Aleksandra Sławska Blanka Kaczyńska Maja Opaska Mateusz Marek Michalina Chłopek.

Działanie realizowane w ramach projektu „Not Just Passing Through” (2025-1-PL01-KA155-YOU 000303212) prowadzonego przez Fundację Lateral Thinking w ramach Akcji 1 Działanie na rzecz włączenia DiscoverEU (KA155-YOU) programu Erasmus+ Młodzież. Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji. Unia Europejska ani Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji nie ponoszą za nie odpowiedzialności.

Notes: rondo@msk.lodz.pl, 42 653 36 45, 502 623 846.